Op 7 augustus 2025 maakte de Inspectie Justitie en Veiligheid (Inspectie JenV) een schokkende bevinding publiek: 15 van de 25 veiligheidsregio's in Nederland hebben geen concreet plan om te functioneren bij een stroomuitval die langer dan twee dagen duurt. Dat betekent dat bij een landelijke black-out — een scenario dat steeds realistischer wordt — de hulpdiensten, ziekenhuizen en politieposten mogelijk zonder coördinatie, communicatie en voedselvoorziening achterblijven. De inspectie, onder leiding van hoofdinspecteur Annemieke Scholten en gevestigd in Den Haag, constateerde niet alleen onvoldoende planning, maar ook een gevaarlijke focus op lokale, korte storingen — terwijl het risico op een grootschalige, meerdere dagen durende uitval stijgt. Het is geen sci-fi scenario. In april 2025 raakten grote delen van Spanje en Portugal urenlang zonder stroom, en de gevolgen waren duidelijk: mobiele netwerken stopten, ziekenhuizen draaiden op aggregaten, en pinapparaten werden onbruikbaar. Nederland staat op het randje van een vergelijkbare crisis — en is er niet op voorbereid.
Hoe zit het met de veiligheidsregio's?
De Inspectie JenV onderzocht 25 veiligheidsregio's op hun bereidheid voor stroomuitvallen van meer dan 48 uur. Het resultaat? Vijftien regio's hadden geen operationeel plan. Zes regio's hadden een plan, maar dat was slechts een kopie van een algemene richtlijn. Slechts vier hadden een concreet, getest en geüpdatet plan dat ook rekening houdt met het samengaan van meerdere regio's. Wat nog erger is: alle regio's oefenen alleen binnen hun eigen grenzen. Geen enkele oefening bestond uit een scenario waarbij meerdere regio's tegelijkertijd uitvallen — terwijl een grote stroomuitval dat juist zou doen. Het elektriciteitsnet is een nationaal systeem. Als het in Noord-Brabant uitvalt, raakt ook Limburg, Gelderland en Utrecht in de knoop. Maar de regio's oefenen alsof het een lokale kabelbreuk is.Wat gebeurt er als de stroom uitvalt?
De Nederlands Centrum voor Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), onder leiding van Nationaal Coördinator Pieter-Jaap Aalbersberg, heeft samen met de Rijksoverheid de campagne 'Denk-vooruit' gelanceerd. De boodschap is eenvoudig: denk vooruit. Maar wat betekent dat in de praktijk? Een onderzoek van Markteffect uit oktober 2025 toonde aan: 60% van de Nederlanders vindt dat de kans op een noodsituatie is toegenomen. Maar slechts 30% heeft een noodpakket of een plan. En hier komt het spannende: 58% denkt dat ze 72 uur zonder stroom kunnen overleven. Maar slechts 44% kan koken zonder elektriciteit. Slechts 54% heeft contant geld op zak — terwijl alle automatische betaalsystemen uitvallen. En slechts 43% heeft een radio op batterijen. Dat betekent: de meeste mensen denken dat ze klaar zijn, maar zijn het niet.Roermond als proefkonijn: '72 uur Zonder Stroom'
In Roermond en Veiligheidsregio Limburg-Noord (hoofdkantoor in Venlo) werd in november 2025 een unieke pilot gestart: '72 uur Zonder Stroom'. Zes huishoudens namen vrijwillig deel — zonder stroom, zonder internet, zonder mobiel. Ze kregen een noodpakket met water, houdbaar voedsel, een zaklamp en een radio. Ze moesten een dagboek bijhouden, vloggen en contact houden met de regio via een alternatief communicatiesysteem. Burgemeester Yolanda Hoogtanders, portefeuillehouder Crisisbeheersing, zegt: 'In tijden van crisis hebben we elkaar nodig. Hoe beter we voorbereid zijn als voorzieningen tijdelijk uitvallen, hoe sterker we samen staan.' De resultaten? De deelnemers hadden het moeilijk met het koken, maar vooral met het gebrek aan communicatie. 'Ik wist niet waar mijn buurman was, en hij wist niet waar ik was. We hadden geen manier om te weten of iemand hulp nodig had.'
Landelijke actiedag: 'Nederland valt uit!'
Op 17 november 2025 vond de landelijke actiedag 'Nederland valt uit!' plaats. Gemeenten, veiligheidsregio's en bedrijven zetten hun schouders eronder. Lizette Tijink van Veiligheidsregio IJsselland zegt: 'We zijn ons vaak niet bewust van hoeveel systemen afhankelijk zijn van elektriciteit.' Dat is het kernprobleem. Onze samenleving is opgebouwd op een continu stroomtoevoer. Zonder stroom valt het verkeerslicht, de waterpomp, de klimaatinstallatie, de kassa, de telefoon, de zender. Alles. En als het lang duurt? Dan komt de paniek. En dan zijn de hulpdiensten de laatsten die iets kunnen doen — als ze zelf nog kunnen functioneren.Wat doet de overheid nu?
Minister Foort van Oosten van Justitie en Veiligheid stelt: 'Door geopolitieke ontwikkelingen en extremer weer leven we in een onvoorspelbare tijd.' Hij roept op tot actie — niet alleen van de overheid, maar van iedereen. De Inspectie JenV eist van alle veiligheidsregio's: maak een concreet plan, oefen met andere regio's, en ga uit van een uitval van minstens 72 uur. De Rijksoverheid, via het NCTV, versterkt de 'Denk-vooruit'-campagne met posters, apps en scholingsprogramma’s in scholen en buurten. De boodschap is duidelijk: maak een noodpakket, maak een plan, praat met je buurt. Want als de stroom uitvalt, is de overheid niet op de deur. Jij en je buurman zijn het eerste antwoord.
Waarom is dit nu zo urgent?
De druk op het elektriciteitsnet groeit. Wind en zon zijn onvoorspelbaar. De energietransitie maakt het net kwetsbaarder. Cyberaanvallen op energiebedrijven zijn de laatste jaren toegenomen. In 2024 werd een Nederlandse energieleverancier bijna gehackt — een aanval die werd afgeslagen, maar die aantoont hoe dichtbij we zijn. En dan is er nog de klimaatcrisis: hittegolven, stormen en overstromingen kunnen kabels en transformatoren beschadigen. De kans op een grootschalige, langdurige stroomuitval is niet langer een hypothese. Het is een uitgerekend scenario — en we zijn er niet op voorbereid.Frequently Asked Questions
Hoe maak je een goed noodpakket?
Een goed noodpakket bevat minstens 3 liter water per persoon per dag, houdbaar voedsel (zoals blikken, energierepen), een zaklamp met extra batterijen, een radio op batterijen, een eerste-hulpset, medicijnen, contant geld (minstens €100), een handige kaart van de buurt, en een batterij-aangedreven oplader voor je mobiel. Geen stroom? Dan helpt een zonne-oplader. De Rijksoverheid geeft een gratis checklist via de website van het NCTV.
Wat als mijn buurman geen contact wil?
Begin klein. Vraag bij de wijkvereniging of er een buurtpreventieplan is. Als dat niet bestaat, start er een. Laat een briefje in de brievenbus met een telefoonnummer en een afspraak: 'Als de stroom uitvalt, ben ik op vrijdagochtend om 9 uur bij de trap aanwezig met water en brood. Kom als je hulp nodig hebt.' Vaak is het de meest simpele aanpak die het meeste uitwerkt. Mensen willen helpen — ze weten alleen niet hoe.
Kunnen ziekenhuizen het redden bij een langdurige stroomuitval?
Sommige ziekenhuizen hebben aggregaten, maar die werken maximaal 48 tot 72 uur op volle belasting. Na die tijd zijn de brandstofreserves op. En geen stroom betekent ook geen waterpompen, geen ventilatiesystemen, geen koude opslag voor medicijnen. De Inspectie JenV heeft in haar onderzoek vastgesteld dat slechts 3 van de 25 regio's een samenwerkingsplan hebben met ziekenhuizen voor langdurige uitval. Dat is onacceptabel.
Waarom oefenen veiligheidsregio's niet met elkaar?
Omdat het logistiek complex is en geen budget heeft. Elke regio oefent voor zichzelf — met eigen middelen. Maar bij een landelijke uitval is het niet langer een lokale kwestie. Er moet communicatie zijn tussen regio's, transport van hulp, verplaatsing van personeel. De Inspectie JenV eist dat de Rijksoverheid een nationaal oefenplatform opzet, met een centrale coördinatie en een standaardscenario voor meerdere regio's.
Hoe lang kan Nederland zonder stroom?
Dat hangt af van de oorzaak. Bij een lokale storing: uren tot een dag. Bij een grote cyberaanval of zonnestorm: weken. Wetenschappers van het KNMI waarschuwen dat een zonnestorm van de omvang van de Carrington-gebeurtenis van 1859 nu een kans van 1 op 100 per decennium heeft — en dan zou Nederland tot wekenlang zonder stroom kunnen zitten. De overheid heeft geen plan voor dat scenario. Dat is het echte risico.
Wat kan ik nu doen?
Begin vandaag: kijk wat je thuis hebt. Heb je een zaklamp? Contant geld? Een radio? Zet een weekje zonder stroom in gedachten: hoe zou je eten, drinken, communiceren? Praat met je buurt. Maak een eenvoudig plan: wie helpt wie? Waar is de dichtstbijzijnde waterpomp? Wie heeft een benzinegenerator? Kleine stappen, grote impact. De overheid kan niet alles doen — maar jij en je buurman wel.